In gesprek met: Marc van Rijsselberghe van Zilt Proefbedrijf Tested on Texel
Zilt Proefbedrijf Tested on Texel houdt zich sinds 2010 bezig met het testen van de zouttolerantie van bestaande, gangbare landbouwgewassen. Denk daarbij aan onder meer aardappel, gerst, wortel en biet. De testen vinden plaats op Texel op een hypermodern openlucht laboratorium. Die werkwijze is nieuw en vindt, voor zo ver bekend, nergens anders in Nederland plaats. Wij vroegen Marc het hemd van het lijf over de toekomst van zilte teelt.
De Nederlandse landbouwgrond wordt steeds zouter en deze verzilting lijkt schadelijk voor onze landbouw. Jullie zijn daarom op zoek naar manieren om de verzilting te benutten.
Wat zijn volgens jullie de mogelijkheden?
“Er gelden internationale standaarden voor de landbouw. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat er bij een bepaalde zoutconcentratie in de bodem geen landbouwgewassen meer verbouwd kunnen worden. Wij hebben aangetoond dat er veel meer mogelijk is dan dat wordt aangenomen. Onze doorbraak kwam toen wij een aardappelras ontdekten dat we kunnen telen op grond met een zoutgehalte gelijk aan half zeewater. In de jaren erna hebben we honderden gewassen en variëteiten getest en nu weten we dat er veel meer gewassen zijn die meer zout kunnen verdragen.”
“Wereldwijd is er al ca. 1,5 miljard hectare landbouwgrond verzilt. Per minuut komt hier 3 hectare bij. Dit speelt het meest in landen rond de evenaar, waar de boeren vaak al kwetsbaar zijn, zoals in Pakistan, Bangladesh en Kenia.”
Wat voor experimenten voeren jullie als Zilt Proefbedrijf uit op de proefvelden op Texel?
“Ons Zilt Proefbedrijf heeft een openlucht laboratorium gebouwd waar onder zeer gecontroleerde omstandigheden de zouttolerantie van gewassen nauwkeurig onderzocht kan worden. Via druppelirrigatie worden diverse veldjes geïrrigeerd met 7 verschillende zoutconcentraties, oplopend van zoet tot aan zeewater. De zoutconcentratie van de wortelzone wordt op verschillende manier continue gevolgd en vastgelegd. Ook de effecten van verschillende zoutconcentraties op smaak en kwaliteit worden vaak bepaald.”
“Naast het testen van de zoutconcentratie van gewassen onderzoeken we ook bemestings- en teeltstrategieën. Het is namelijk niet zo dat je een zouttolerant gewas in de grond kan stoppen en op de ‘normale’ manier kan verbouwen. Het vergt een andere manier van telen.”
Welke gewassen zijn geschikt voor zilte teelt en waarom doen juist deze gewassen het goed op zoute grond?
“We zijn ons onderzoek gestart met aardappels, omdat die relatief weinig water nodig hebben om te kunnen groeien. Ook wortels, aardbeien en verschillende slasoorten slaan goed aan. We ontdekken steeds nieuwe soorten.”
Naast gangbare landbouwgewassen verbouwen we op het land ook zoutminnende planten op biologische wijze. Denk aan zeekraal, lamsoor, ijskruid en oesterblad. En de nieuwste ontwikkeling is het telen van zeewier in bakken, waardoor het niet meer uit zee geplukt hoeft te worden. Zeewier biedt veel kansen voor de toekomst. Zeewier bevat onder andere een overvloed aan gezonde voedingsstoffen als calcium, natrium, ijzer en jodium. Het vormt een bron van vitamine A, C en E en bevat veel eiwitten. Een echte superfood dus, die in de culinaire wereld steeds vaker wordt gebruikt.”
Kunnen we in onze eigen moestuin ook aan de slag met zilte teelt? En zo ja, hoe dan?
“Dat kan, maar het is niet makkelijk. Wij werken met druppelirrigatie om het zoutgehalte op peil te houden. Ook vergt zilte landbouw een andere manier van bemesten. Het is dus niet zo dat wanneer je een zilte aardappel in de grond stopt, deze vanzelf tot wasdom komt. Het soort bodem en het zoutgehalte spelen hierbij een grote rol.”
Zilte aardappelen, zilte salade en zilt bier. Bestaan deze al?
“Zilte salades zeker. Denk aan een salade met ijskruid, zeekraal en zilte aardbeien. De combinatie van zilt met zoet is heel lekker.”
Heb je zelf een favoriet zilt gewas waarmee je graag kookt? Een lievelingsrecept misschien?
“De zilte aardappels staan bij ons veel op tafel. Aan deze delicatesse aardappel hoef je geen zout meer toe te voegen, omdat hij zo veel aroma’s bevat. De aardappel is iets zoeter dan een aardappel die op ‘zoete’ grond verbouwd is. Mijn vrouw maakt er bijvoorbeeld Zilte aardappel pannenkoeken mee, het recept staat op marcfoods.nl.”
Volgens jullie heeft zilte teelt de toekomst. Hoe ziet deze toekomst er volgens jou uit?
“We ontdekken bestaande gewassen die geschikt zijn voor 150 miljoen hectare verzilte landbouwgrond. En dat wordt alleen maar meer. Sinds 2 jaar hebben we een project in Pakistan lopen. Op een stuk land groeide al 5 jaar niets meer en nu groeien er zilte aardappels. In het najaar starten we een soortgelijk project in Bangladesh. Uiteindelijk gaan we, samen met wereldvoedselorganisaties en lokale partijen, aan 45.000 lokale boeren leren hoe zij zilte gewassen kunnen verbouwen.”
Deel dit artikel:
