Tomaat

De tomatenplant is afkomstig uit Zuid-Amerika en werd door de Spanjaarden mee naar Europa genomen. In eerste instantie werd de tomaat als sierplant geteeld. Pas halverwege de 19de eeuw werd de plant op heel beperkte schaal als groente gekweekt.

Tegenwoordig zijn tomaten verkrijgbaar in vele vormen en kleuren. De vleestomaat bestaat uit grote, geribde vruchten. De Trostomaat is rond en meestal iets kleiner dan de vleestomaat. Hij staat bekend om zijn tros die vrij snel en in een keer rijpt. De Kerstomaat ofwel Cherrytomaat heeft kleine vruchtjes die met tientallen tegelijk op een tros staan. En de Pruimtomaat, ook wel Roma tomaat genoemd, is eiervormig en is erg vol van smaak.

De tomatenplant is een kruipende plant, die als eenjarige wordt gekweekt. Tomatenplanten zijn zeer vorstgevoelig, plant ze daarom niet voor 20 mei in je moestuin. Je kunt tomaat op veel grondsoorten telen, let er wel op dat de grond rijk is aan organisch materiaal en een goede waterafvoer heeft.

Tomaten staan graag in de zon op een iets beschutte plek, bijvoorbeeld tegen een muur of schutting. Hier kun je ze ook goed omhoog leiden. Het barsten van de vruchten komt meestal door teveel of onregelmatig water geven. Sommige tomatensoorten kun je ook goed in een pot telen, zoals Kerstomaten en kleine ronde tomaten. Zet de pot op een zonnige, windstille plaats.

Oogst de tomaten als ze rood zijn, zo komt de smaak volledig tot zijn recht. Pluk de tomaten door met je duim de verdikking tussen tomaat en tros in te drukken. Zo blijft het kroontje aan de vrucht. Rijpe tomaten bewaar je op een koele plaats van zo’n 12° C. Vanaf half september kun je over de tomatenplant een plastic tomatenhoes plaatsen om de rijping te bevorderen.

Zodra de temperatuur in oktober lager wordt, kun je de resterende, nog niet rijpe, maar wel volgroeide vruchten oogsten. Deze kunnen dan binnenshuis bij een temperatuur van 20 °C narijpen. Bewaar de tomaten, afgedekt met papier, samen met enkele rijpe appels of bananen. Deze geven ethyleen af dat de rijping versnelt.

De toepassingsmogelijkheden van tomaten zijn talrijk. Rauw kun je er heerlijke salades mee maken, ze zijn lekker als tussendoortje of zelfs als borrelhapje. Tomaat is een populair ingrediënt voor soepen, sauzen en warme bereidingen. Naast vitamine C, bevatten veel tomaten ook lycopeen. Deze voedingsstof speelt mogelijk een rol bij de bescherming tegen kanker.

Bewaar tomaten niet in de koelkast, dit verstoort het narijpingsproces. Bij een temperatuur van 12 °C zijn tomaten tot een week houdbaar. Tomaten die een minuut geblancheerd zijn kun je tot een jaar in de diepvries bewaren.

1. Rond of eivormig, kers- of reuzenformaat, geel, oranje, groen, gestreept of gewoon rood: er zijn allerlei tomatenrassen die je kunt kweken.
2. Zet afrikaantjes in de buurt van de tomatenplant. Deze combinatieteelt houdt luizen bij je tomatenplant weg.
3. Breek de scheuten af die in de oksels verschijnen waar de zijtak aan de hoofdstengel zit.
4. Als de plant drie trossen heeft gevormd, is er al heel wat voeding uit de grond opgenomen. Je kunt dan wat meststoffen in het gietwater oplossen, of een vloeibare meststof gebruiken. Gebruik een meststof met relatief veel kalium.