Moestuinblog door
Geert-Jan Koning

Geert-Jan heeft een baan als marketeer bij Liander, waarvoor hij dagelijks bezig is met vraagstukken rondom duurzame energie. Moestuinieren is een hobby van hem. In zijn blogs lees je wat hij meemaakt in zijn moestuin en vertelt hij over teeltmethoden en andere praktische onderwerpen.

Als je geen gebruik wilt maken van bestrijdingsmiddelen, dan is het bestrijden van ziektes en aantasting door beestjes soms een hele uitdaging. Beter nog is het voorkómen van ziektes, hoewel dat makkelijker is gezegd dan gedaan. Ik zal de top-5 van ziektes en plagen behandelen.

Met name bij tuinbonen is luis (zwarte bonenluis) een hinderlijke plaag. De oplossing is gelukkig vrij eenvoudig. Knip de top van de plant er uit na de 6e of 7e bloem. In de top zit namelijk de meeste suiker. Door deze er uit te knippen haal je de aantrekkelijke landingsplek voor luizen weg. Heb je al eerder luis in de plant, haal dan direct de knoppen er uit. Ik zaai ook nog dille tussen de tuinbonen; de geur schijnt een afstotende werking op luizen te hebben.

In een droge zomer als deze heb je geen last van deze ‘plantvernietiger’. Maar bij warme, vochtige periodes kun je er bijna vergif op innemen. Dan slaat deze schimmel direct toe. Bij een bladnat-periode van circa 8 uur gaan de infecties ontstaan, als eerste te zien op het blad. Bruine vlekken, vaak midden op het blad, verraden de infecties. Via de plant gaat de schimmel door naar de knollen. En dan is het dus einde aardappel.

Een effectieve preventiemaatregel is het kiezen voor resistente vroegrijpe rassen. En dan bij voorkeur rassen die zowel blad- als knolresistentie hebben. Daarnaast helpt het de planten voldoende ver uit elkaar te zetten, zodat het blad niet onnodig lang nat blijft. En slaat de ziekte toe? Haal dan direct de aardappelen uit de grond en gooi het loof niet op de composthoop, want dan verspreid je de schimmel!

Het kweken van mooie wortelen is de trots van iedere moestuinder. Om te voorkomen dat de wortelvlieg roet in het eten gooit, is combinatieteelt met uien een goede remedie. De geur van uien stoot het vliegje af. Houd daarnaast de bodem bedekt, zodat het voor de larves moeilijk is om in de grond te kruipen. Gebruik vroege rassen zodat de plantjes al mooi ontwikkeld zijn als de eerste aanval komt. Zelf zaai ik zomerwortelen al in januari (onder vliesdoek) en oogst ik eind juni. Dan ben je veel problemen voor. En tenslotte kun je natuurlijk insectengaas over je wortelen spannen, mocht je onvoldoende vertrouwen op de ‘natuurlijke’ maatregelen :-).

Deze, op zichzelf mooie kever, kan uitgroeien tot een ware plaag. De bestrijding zonder bestrijdingsmiddelen is eenvoudig, maar tijdrovend. Mijn stappenplan is als volgt:

1. Haal de kevers van de plant en dood ze. Die leggen dan geen eitjes meer.
2. Verwijder de eitjes door de bladeren waar ze op zitten van de plant te halen. De eitjes zijn oranje en zitten aan de onderkant van het blad.
3. Verwijder de larves van de plant.

Deze ziekte ontstaat bij kruisbloemigen (waaronder kolen) wanneer deze jaar na jaar op dezelfde plek worden geteeld. Er ontstaan zwellingen op de wortels, waarbij uiteindelijk de plant afsterft. Voorkomen is essentieel bij deze ziekte. Pas daarvoor vruchtwisseling toe en houd bij kruisbloemigen minimaal 4 jaar aan. Hier behoort ook de groenbemester gele mosterd toe! Heb je knolvoet in je kolen? Dan kun je er voor lange tijd geen kolen telen. De schimmel kan tot wel 20 jaar overleven in de bodem!

Het voorkomen van ziektes begint altijd bij een vitale bodem. Een bodem met een rijk bodemleven en voldoende voedingsstoffen. Dat is de basis van gezonde en sterke planten die voor ziektes (door schimmels, luizen, larves) veel minder interessant zijn.

Veel moestuinders beginnen te laat met het zaaien en planten. Het gevolg is dat in de periode waarin de temperaturen boven de 15-20 graden komen en ziekteverwekkers actief worden, de planten nog te weinig weerbaarheid hebben. Zelf start ik in de eerste week van januari al met het zaaien onder vliesdoek. Het voelt onnatuurlijk, maar het is tijdig enorm effectief!

Een heel handig preventiemiddel tegen rupsen (vlinders) is vliesdoek. Gebruik dit bij kolen/broccoli om vraatschade te voorkomen. Vliesdoek is tegelijkertijd effectief om een soort gunstig micro-klimaat te scheppen wat de de groei bevordert.